No. F-14-AAA-0000 جايابي بهينه برقگير در شبكه فشار متوسط و تاثير سيستم اتصال زمين در عملكرد مطلوب برقگيرها (مطالعه موردي در شبكه توزيع نيروي برق فريدونكنار) سيد قاسم ميربابايي ركني شركت توزيع نيروي برق مازندران دانشگاه ا زاد اسلامي واحد ساري گروه مهندسي برق نبي اله رمضاني دانشگاه ا زاد اسلامي واحد ساري دانشگاه علم و فنا وري مازندران گروه مهندسي برق n_ramezani@iust.ac.ir ميلاد نيازا ذري دانشگاه ا زاد اسلامي واحد ساري گروه مهندسي برق miladniazazari@gmail.com sgh.rokni@gmail.com چكيده شبكه توزيع انرژي الكتريكي گستردهترين بخش سيستم قدرت و رابط ميان مصرفكنندگان و بخشهاي توليد و انتقال ميباشد. توسعه روز افزون جامعه و افزايش ساخت و سازها و احداث ساختمان - هاي بلند موجب توسعه شبكه توزيع و نصب پستهاي توزيع نزديك بهم شده است. حفاظت تجهيزات شبكه توزيع در برابر اضافه ولتاژها عمدتا توسط برقگير صورت ميگيرد. نصب برقگير به منظور مهار اضافه ولتاژهاي ناشي از صاعقه بوده و يافتن مكان بهينه ا نها از اهميت به سزايي برخوردار ميباشد. از طرفي نصب تعداد زيادي از برقگيرها مستلزم صرف هزينههاي هنگفتي است كه به لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه نميباشد و از طرف ديگر نصب تعداد كم ا نها باعث عدم پوشش حفاظتي شبكه در برابر اين اضافه ولتاژ خطرناك ميگردد. دراين تحقيق با مدلسازي و تعيين پارامترهاي مهم برقگير ها و تجهيزات شبكه به بررسي عملكرد برقگيرها در برابر امواج صاعقه پرداخته شده است و نقش ساختمانهاي بلند همجوار ترانسفورماتور در حذف برقگير ا ن نيز مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته و از ا نجايي كه اجراي دقيق اتصال زمين نقش بسزايي در عملكرد صحيح برقگير دارد لذا با مدلسازي سيستم زمين در حالت گذرا به بررسي عملكرد ا ن در شبكه نمونه به كمك نرم افزار EMTP_RV پرداخته شده و در انتها نتايج حاصله با استانداردهاي موجود مقايسه ميشود. واژههاي كليدي: صاعقه شبكه توزيع برقگير سيستم اتصال زمين 1.مقدمه در حال حاضر بهترين و مطمي نترين روش براي حفاظت شبكههاي قدرت در برابر اضافه ولتاژهاي سيستم استفاده از برقگير مشكلات عديدهاي كه شركتهاي توزيع با ا ن روبرو هستند قطعي فيدرهاي ZnO ميباشد. از 20kV براثر اتصالي برقگير ميباشد. بعنوان مثال در سالهاي 1391 1392- در شبكه توزيع برق مازندران 50 مورد اتصالي و قطع فيدر بدليل تخريب برقگير رخ داد كه همچنين در اين دو سال حدود 77 MWh انرژي توزيع نشده بهمراه داشت. 2000 دستگاه پست هوايي نصب و مورد بهرهبرداري قرار گرفت. اگر اجرا و نصب هر مجموعه برقگير معادل هفت ميليون ريال باشد پس در مجموع چهارده ميليارد ريال براي نصب برقگيرها هزينه شده است. ا يا همه اين ترانسفورماتورها نيازمند نصب برقگير بودهاند در سالهاي 1392-1391 حدود 60 دستگاه ترانسفورماتور بر اثر صاعقه ا سيب ديده و از مدار خارج شدند كه بعضي از ا نها داراي برقگير بوده كه عملكرد نادرست داشتند[ 8 ]. پس نصب بي مورد و يا حذف
F0 بيمورد برقگير هر دو ميتواند هزينههاي زيادي بر شركتهاي توزيع تحميل كند. سوال مهم ديگر اينست كه ا يا ميشود برقگير ترانسفورماتور هايي كه در مجاورت ساختمانهاي بلند قرار دارند را حذف نمود پرسش بعدي نقش سيستم اتصال زمين در عملكرد صحيح برقگيرها چگونه است در اين تحقيق با بررسي روشها و كارهاي انجام شده قبلي در خصوص جايابي بهينه برقگير در شبكههاي توزيع [3,9] به مطالعه سازهاي (بررسي ساختمانها و فيدرهاي توزيع) منطقه مورد مطالعه و نيز نقش سيستم اتصال زمين در برقگير و اجراي صحيح ا ن در شبكه پرداخته ميشود و با انتخاب فيدر نمونه جهت مطالعه موردي و با توجه به نقشه ايزوكرونيك منطقه و تهيه اطلاعات فيدر شبيهسازي فيدر توزيع نمونه به كمك نرم افزار EMTP_RV انجام مي-شود. 2. فاصله مناسب برقگيرها در خطوط توزيع هوايي با پايههاي بتني فاصله مناسب و قابل قبول برقگيرهاي نصب شده در طول خطوط توزيع هوايي در مجاورت سركابلها و يا ترانسفورماتورها با توجه به تامين سطح محافظت لازم برا ورد ميشود. فاصله زماني لازم به منظور افزايش ولتاژ تا سطح قابل قبول با توجه به شيب ولتاژ موجي و سرعت انتشار موج بالغ بر 300m/µs تعيين مي شود. چنانچه ولتاژ تخليه يا سطح محافظت برقگير نصب شده در خط هوايي با پايه هاي بتني 65kV و سرعت افزايش ولتاژ مطابق جدول ) 1) معادل 120kV/µs باشد مقدار افزايش دامنه ولتاژ موجي تا سطح محافظت تعيين ميشود [1,2]. سطح قابل قبول دامنه ولتاژهاي موجي تا سطح محافظت عايقي( ( BIL تعيين ميشود. سطح قابل قبول دامنه ولتاژهاي موجي براي تجهيزات در رديف 20kV برابر است با : 3. اثرات ساختمانهاي بلند در برابر صاعقه BIL =125 kv براي بررسي اثرات ساختمان و تاسيسات با ارتفاع بالا در مناطق شهري ابتدا بايد چتر حفاظتي و ناحيه تحت پوشش ا نها در مقابل صاعقه را تعيين نموده سپس اثرات اين چترهاي حفاظتي بر ساختمانهاي مجاور مورد بررسي قرار گيرد. به منظور مدلسازي ساختمان بلند در برابر اصابت صاعقه هر ساختمان را به صورت يك ميله بزرگ در نظر گرفته كه داراي چتر حفاظتي معيني بوده و ناحيه حفاظت ا ن به صورت سيم شيلد در نظر گرفته ميشود. معادلات و مدلسازي مربوط به نواحي حفاظتي در مراجع [3,4,13] به طور كامل بيان شده است. در مرجع حدود 20 متر به دست ا مده است. [3] ارتفاع ساختمان در شكل( 1 ):حفاظت خطوط توزيع عبوري بين ساختمانهاي بلند جدول( 1 ) : مشخصات تخليه جوي برخطوط توزيع با پايه چوبي و بتوني[ 1 ] 1-3- سيستم زمين ساختمانهاي بلند در اغلب موارد الكترود پي چنان كارايي دارد كه عملا هيچ الكترود ديگري نميتواند با ا ن رقابت كند. علت ارجحيت پي نسبت به انواع ديگر الكترودها به جهت سطح تماس وسيع بتن با زمين است و همين امر سبب كم شدن مقاومت ا ن نسبت به زمين ميشود. البته مقاومت ويژه بتن از بسياري خاكها كمتر و در حدود 30 الي 90 اهم متر است.و در حجم بتن بيشتر جريانهاي الكتريكي از داخل ميلگردها عبور ميكنند. توانايي 1. Basic Lightning Insulation Level 2
ميلگردها از نظر سطح مقطع لازم براي عبور اين جريانها هيچگاه مورد ترديد نبوده است[ 6 ]. همانطور كه در بخش پيشين به ا ن اشاره شد ساختمانهاي بلند مي تواند به عنوان يك شيلد يا (ميله بزرگ) عمل كند در ا ن صورت ولتاژ القا شده بر روي هادي صفر خواهد شد. پس ميتوان از روابط محاسباتي ظرفيت الكتريكي در يك خط تك فاز خواهيم داشت : - [5] استفاده كرد در ا ن صورت كه همچنان ادامه دارد. مدلهاي مختلفي براي شبيهسازي رفتار ديناميكي برقگيرها اراي ه شده است. عبارتند از : مدل مهمترين مدلهاي وابسته به فركانس برقگير مدل [11] [10] مدل Pinceti IEEE [12] Fernandeze كه روش تخمين مدلهاي مذكور در مراجع ياد شده توضيح داده شده است بر اين اساس برقگير 20 كيلوولت 10 كيلوا مپري شكل( 4 ) داراي مشخصات طبق جدول (2) بوده كه پارامترهاي تخمين زده شده برقگير در جدول ) 3) ا مده است كه در شبيهسازيهاي اين تحقيق از ا ن استفاده شده است. جدول (2): مشخصات فني برقگير مورد مطالعه( توس) شكل( 2 ) :نمايش ميدان الكتريكي بين ساختمان با بار الكتريكي qr1r و صاعقه با بار الكتريكي qr2r و زمين ظرفيتهاي الكتريكي كه در شكل ) 3) نشان داده شده است عبارتند از: جدول( 3 ) : پارامترهاي تخمين زده شده CC 1 = 2πεε 0 l CC 2 = 2πεε 0 l CC 12 = 2πεε 0 l ln 2h 2 rr2 ln bb dd ln 2h 1 rr1.ln 2h 2 rr2 ln 2bb dd ln bb dd ln 2h 1 rr1.ln 2h 2 rr2 ln 2bb dd ln bb dd ln 2h 1 rr1.ln 2h 2 rr2 ln 2bb dd (4) (5) (6) شكل (4): برقگير مورد مطالعه(برقگير توس) 4. مدلسازي برقگير شكل( 3 ): نمايش خازن الكتريكي معادل اهميت مدلسازي برقگير جهت مطالعات هماهنگي عايقي مطالعات قابليت اطمينان و جايابي بهينه برقگير است. لذا همزمان با كاربرد برقگيرهاي اكسيد روي تلاشهاي بسياري در راستاي مدلسازي ا نها انجام شده است شكل (5) : پارامترهاي تخمين زده شده برقگير مورد مطالعه بر اساس مدلIEEE 3
5. مدل ترانسفورماتور توزيع ولتاژ گذرا و نوسان در نقاط مختلف ترانسفورماتور حاي ز اهميت است و جهت يك طراحي مطمي ن لازم است كه ميزان دامنه اين اضافه ولتاژ گذرا در دو سر عايق و نقاط مختلف سيم پيچ ارزيابي شده و با اتخاذ راه حلهاي مناسب خطر تشديد و نهايتا دامنه اضافه ولتاژها را به حداقل رساند در عمل طراح ترانسفورماتور با داشتن مدل و شكل موج اين اضافه ولتاژها ميتواند طراحي خود را در مرحله قبل از ساخت ارزيابي كند لذا اعتبار و صحت طراحي عايقي ترانسفورماتور به نوع مدلهاي به كار رفته بستگي دارد. ما در اين تحقيق از مدار فركانس بالاي ترانسفورماتور كه در مرجع [15] به دست ا مده است استفاده نموده ايم (شكل( 6 )): 6. سيستم زمين شكل (6): مدار معادل فركانس بالاي ترانسفورماتور سيستمهاي ارتينگي كه براي محافظت از صاعقه اجرا شده است به صورت ساده و همسان با سيستم ارتي است كه براي اتصال زمين نول استفاده ميشود. به طور مثال اگر براي سيستم ارت نول يك چاه و يك ميله تكي در نظر گرفته شود براي حفاظت از صاعقه نيز همان روش نول بكار ميرود. و يا به عبارتي ديگر يك سيستم تعريف شده غير استاندارد در همه جا معمول شده و هميشه مقدار اندازهگيري زير 5 اهم براي سيستم حفاظت صاعقه مدنظر ميباشد و به شكل و تركيب سيستم ارت احداثي توجهي نميشود. و با وجود داشتن مقاومت زير 5 اهم باز صاعقه بدرستي به درون زمين تخليه نشده و به ترانسفورماتور ا سيب ميرساند. بايد توجه داشت كه صاعقه كه يك پديده طبيعي است كه داراي طيف فركانسي پهن از فركانس پايين تا حد مگاهرتز ميباشد. اندازهگيريهاي مقاومت زمين با دستگاههايي صورت ميپذيرد كه در محدوده فركانس كم كار ميكنند. بنابراين در احداث سيستمهاي ارت محافظت از صاعقه بجاي استفاده از يك سيستم ارت ساده ميبايست از سيستمهاي ارت گسترده كه داراي امپدانس كمي هستند استفاده شود[ 7 ]. به منظور محاسبه و ارزيابي دقيقتر اضافه ولتاژهاي ايجاد شده در هاديهاي فاز و محل برقگير مدل فركانس بالاي سيستم زمين به ترتيب زير لحاظ گرديده است[ 14 ]: R = ρ 4ll ln 1 2πll a LL = μ 0 4l ll ln 1 2π a C = 2πε ll ln 4l 1 a (7) LL C شكل( 7 ): مدار معادل حالت گذراي سيستم اتصال زمين = اندوكتانس فركانس بالاي سيستم ارت (هانري) = ظرفيت خازني فركان بالاي سيستم ارت (فاراد) = R مقاومت سيستم ارت (اهم - متر) = ρ مقاومت ذاتي خاك (اهم - متر) = ll طول الكترود دفن شده (متر) = h عمق الكترود دفن شده (متر) = a قطر الكترود دفن شده (متر) 7. شبيهسازي با استفاده از نرم افزارEMTP_RV : 1-7- شبكه مورد مطالعه به منظور بررسي اضافه ولتاژهاي بوجود ا مده ناشي از صاعقه در شبكه توزيع يك فيدر نمونه با نام پارك لاله از شركت توزيع برق مازندران امور برق فريدونكنار انتخاب شده است كه در شكل ) 8) بخشي از فيدر. نمونه ا مده است شكل( 8 ): بخشي از فيدر نمونه مورد مطالعه 2-7- شبيهسازي در حالت ترانس هم جهت شبيهسازي شبكه نمونه يك موج صاعقه فورماتورهاي مجاور 10 كيلوا مپري 00. 88/ 2222µss شماره 125(a) به خط برخورد كند و ترانسفورماتور نصب شده در پايه فاقد برقگير و ترانسفورماتور نصب شده در پايه شماره (b) 126 داراي برقگير ميباشد. شبيهسازي در هر سه مدل فركانسي برقگير 4
انجام شده است. همچنين سيستم زمين نيز با مقاومت ويژه خاك ρρ = 1111 3333 ΩΩ. mm و مرطوب است شبيه سازي شده است. ترانسفورماتور بدون برقگير (a) ترانسفورماتور دارای برقگير (b) LL = 33 μμμμ كه مربوط زمين هاي باتلاقي و شكل (9): ولتاژ خط در اثر برخورد صاعقه با توجه به مدل IEEE 100 كيلو ولت ميرسد لذا با مقاومت ويژه انتخاب شده خاك در پايه شماره 125 كه شامل ترانسفورماتور بدون برقگير است در معرض خطر اضافه ولتاژهاي ناشي از امواج صاعقه قرار دارد. در شكل( 13 ) كه سيستم زمين با مقاومت ويژه خاك بين 60 تا 100 اهم متر ميباشد سطح ولتاژ پايه شماره 125 كه شامل ترانسفورماتور بدون برقگير است تقريبا به مقدار 200 كيلو ولت و براي پايه شماره 126 كه شامل ترانسفورماتور داراي برقگير است تقريبا به مقدار ولتاژ 160 كيلو ولت مي- رسد. كه از BIL بالاتر رفته و در حقيقت برقگير عملكرد مناسبي نخواهد داشت. ترانسفورماتور بدون برقگير (a) ترانسفورماتور دارای برقگير (b) شكل (10): ولتاژ خط در اثر برخورد صاعقه با توجه به مدل Fernandez شكل (12): ولتاژ خط در اثر برخورد صاعقه با مقاومت ويژه خاك ρρ = 30 60.Ω mm ترانسفورماتور بدون برقگير (a) ترانسفورماتور دارای برقگير (b) شكل (11): ولتاژ خط در اثر برخورد صاعقه با توجه به مدل Pinceti با توجه به شبيه سازي مشخص ميشود در هر سه مدل فركانس بالاي برقگير اضافه ولتاژ در پايه شماره 125 كه فاقد برقگير است از BIL پايينتر است. 3-7- شبيه سازي براي سيستم زمين به ازاي مقاومتهاي ويژه مختلف خاك در شكل( 12 ) كه سيستم زمين با مقاومت ويژه خاك بين 30 تا 60 اهم متر مورد بررسي قرارگرفته است سطح ولتاژ پايه شماره 125 كه شامل ترانسفورماتور بدون برقگير است تقريبا به مقدار 138 كيلو ولت و براي پايه شماره 126 كه شامل ترانسفورماتور داراي برقگير است تقريبا به مقدار ولتاژ شكل (13): ولتاژ خط در اثر برخورد صاعقه با مقاومت ويژه خاك ρρ = 60 100.Ω mm 4-7- نقش ساختمان بلند (ارتفاع بالاتر از حذف برقگير پست همجوار ا ن 20 متر) در در شكل (14) در صورتي كه فاصله افقي ساختمان با ارتفاع بالاي 20 متر تا شبكه برابر با 45 متر باشد اضافه ولتاژ بر سر ترانسفورماتور فاقد برقگير با نمودار a و در صورتي كه فاصله ساختمان تا شبكه برابر با 15 متر باشد اضافه ولتاژ بر سر ترانسفورماتور با نمودار b به دست ا مده است. همانگونه كه مشاهده ميشود در فاصله 15 متري اضافه ولتاژ بر روي برقگير در سطح بهتري نسبت به فاصله 45 متري ميباشد. لازم به ذكر است شبيه - سازي در اثر برخورد يك موج صاعقه 10 كيلوا مپري 0.8/20 µs به خط 5
انجام شده است. پس ميتوان برقگير ترانسفورماتورهاي همجوار ساختمان هاي بلند را حذف نمود.كه ا مارهاي واقعي نيز نشان ميدهد - ترانسفورماتورهاي توزيع شهري كمتر در معرض امواج صاعقه قرار گرفتند. شكل (17) :اضافه ولتاژ بر روي كابل در حالت بدون برقگير در نقطه انشعابي در شكل (18) خروجي شبيهسازي مربوط به حالتي است كه برقگير در نقطه انشعابي نصب شده است. همانطور كه ملاحظه ميشود اضافه ولتاژ بر روي ترانسفورماتور و اضافه ولتاژ بر روي سر كابل پايينتر از BIL ميباشد. شكل (15): ولتاژ القا شده بر روي پايه ترانسفور ماتور در فواصل مختلف از ساختمان 5-6- شبيهسازي درحالت شبكه زميني (كابل (XLPE در شكل( 16 ) يك كابل زميني XLPE با مشخصات فني جدول ) 4) به متراژ 50 متر يك پست زميني را تغذيه ميكند. مطابق قبل يك موج صاعقه 10 كيلوا مپري 0.8/20 µs به خط برخورد ميكند در حالت اول 20 كيلو ولت وجود ندارد و اضافه برقگير در نقطه انشعابي كابل از خط a و اضافه ولتاژ در سركابل نقطه ولتاژ در سر ترانسفورماتور با نمودار - b در شكل( 17) نشان داده شده است. خروجي شبيه انشعابي با نمودار سازي در شكل ) 17) نشان ميدهد كه اضافه ولتاژ در ترانسفورماتور و نيز - BIL بالاتر بوده و نيازمند نصب برقگير در نقطه انشعابي مي سر كابل از باشد. شكل (18) : اضافه ولتاژ در نقطه انشعابي (سركابل ورودي ( و ترانسفورماتور در حالت وجود برقگير با طول كابل 50 متر چنانچه طول كابل از 50 متر به مقادير 30 40 و 20 متر تغيير يابد شاهد افزايش ولتاژ بر روي نقطه اتصال كابل به خط هوايي خواهيم بود اما از ا نجايي كه اين اضافه ولتاژ كمتر از BIL ميباشد استفاده از يك مجموعه برقگير در يك سمت كابل كافي خواهد بود. نتايج شبيهسازيها براي طول كابل با متراژ 30 40 و 20 متر در جدول( 5 ) ا مده است. اضافه ولتاژ بر روي سر كابل اضافه ولتاژ بر روي ترانسفورماتور شكل (16) : شبكه زميني با كابل XLPE جدول( 4 ): مشخصات فني كابلXLPE شكل (19): اضافه ولتاژ در نقطه انشعابي (سركابل ورودي ( و ترانسفورماتور در حالت وجود برقگير با طول كابل 20 متر 6
جدول (5): اضافه ولتاژ در نقطه انشعابي (سركابل ورودي ( و ترانسفورماتور در حالت وجود برقگير با طول كابل مختلف زمين ميگردد لذا ميبايست از جوش انفجاري (كدولد) به جاي بست (انگشتري) براي نصب سيم به الكترود استفاده نمود. منابع و ما خذ [1] - طهماسبقلي شاهرخشاهي "برقگيرها در شبكه هاي توزيع و انتقال انرژي" نشرعلوم دانشگاهي 1382. [2] - استاندارد توانير " برقگير هاي اكسيد فلزي براي سيستم هايي با ولتاژ نامي 20 و 33 كيلوولت". [3] - دانيال احمدي محمد اسكويي " امكان سنجي حذف برقگير ترانسفورماتورهاي توزيع درمناطق شهري "بيست و چهار مين كنفرانسبين المللي برق 2009 [4] - استاندارد توانير " مشخصات عمومي و اجرايي پستها خطوط فوق توزيع و انتقال سيستم حفاظت از صاعقه در خطوط هوايي انتقال نيرو " جلد اول و دوم نشريه 445-2 بهمن 1387 [5] در نتيجه با نصب يك ست برقگير در نقطه انشعابي براي كابلهاي با طول لذا با توجه به موارد مطروحه در مقاله در 15 تا 700 متر كافي ميباشد. 65 مورد برقگير منصوبه قابل حذف 25 مورد از فيدر نمونه پارك لاله خواهد بود.. 8 نتيجه گيري دراين تحقيق با توجه به افزايش ساخت و سازها و احداث ساختمان- هاي بلند كه موجب توسعه شبكه و نصب پستهاي توزيع نزديك بهم شده است محدوده حفاظتي هر برقگير و نيز نقش ساختمانهاي بلند در حذف برقگير ترانسفورماتور مجاور ا ن مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به محدوده حفاظتي هر برقگير به شعاع 75 متر كه دامنه ولتاژ موجي در سطح قابل قبول ايزولاسيون داخلي برقگير بوده لذا در محدوده فوق نياز به نصب برقگير نخواهد بود و با توجه به محدوده برقگير مجاور با مشخصات مشابه به شعاع 75 متر فاصله مناسب دو برقگير متوالي 150 متر خواهد بود. همچنين پيشنهاد ميشود تا فاصله افقي 45 متري ساختمانهاي بلند (با ارتفاع 20 متر) از شبكه برقگير ترانسفورماتور مجاور ا ن حذف گردد. با توجه به شبيه سازي شبكه نمونه بيش از 40 درصد برقگير ترانسفورماتورهاي شهري قابل حذف خواهد بود لذا ميتوان به يك شبكه اقتصاديتر دست پيداكرد. نقش سيستم زمين در عملكرد صحيح برقگيرها نيز نشان داده كه نحوه اجراي سيستم ارتينگ در شركت توزيع مازندران بصورت يك الكترود 3 متري تنها در زمينهاي مرطوب با ρρ = 1111 3333 ΩΩ. mm ميتواند موثر باشد در غير اينصورت اين روش پاسخگو در برابر امواج صاعقه نيست. پيشنهاد ميشود با كمك ارت سنجهاي ديجيتالي مقاومت ويژه خاك اندازه گيري شود تا در صورتي كه از مقدار 30 اهم متر بيشتر بوده از مواد كاهشدهنده مقاومت زمين مانند بنتونيت استفاده شود. همچنين از ا نجاي يكه هرگونه اتصال سست در اجراي ارتينگ باعث افزايش مقاومت - محمد قلي محمدي "اصول مهندسي فشارقوي الكتريكي " نشردانشگاه صنعتي امير كبير 1375. [6] - دفتر تدوين و ترويج مقررات ملي ساختمان " راهنماي طرح و اجراي تاسيسات برقي ساختمانها" نشر توسعه ايران دي ماه 1382 [7] - غلامرضا نعمتي حسين فرعوني " بررسي نتايج استفاده از سيستم هاي جديد حفاظت در كريدورهاي صاعقه (استان هرمزگان) " كنفرانس منطقهاي سيرد دي ماه 1391 [8] - ديسپاچينگ شركت توزيع برق مازندران [9] Hileman,insulation coordination for power system, 1999. [10]IEEE WG 3.4.11, Modeling of metal oxide surge arrester IEEE Trans. on Power Delivery, Vol.7, pp 302-309, Jan 1992 [11] P.Pinceti, M.Giannettoni, A Simplified Model for Zinc Oxide Surge Arresters IEEE Trans. on Power Delivery, Vol.14, No 2, pp 393-398 1999 [12] Fernandez F, Diaz R, Metal Oxide Surge Arrester Model for Fast Transient Simulation", paper 144, international conference on power system transients IPST01.20-24 June 2001 [13] IEEE Guide for Improving the Lightning Performance of Electric Power Overhead DistributionLines, IEEEStd.1410-2010. [14] Irina Tikhomirova, Electromagnetic Transient Modelling of Grounding Structures 2013 [15]A. Keyhani, S.W. Chua and S.A. Sebo, "Maximum Likelihood Estimation of Transformer High Frequency Parameters from Test Data", IEEE Trans on Power Delivery, Vol. 6, No. 2, April 1991, p.p. 858-86 7